بوم دیجیتال مارکتینگ چیست؟ + 2 نمونه بوم و مثال کامل

بوم دیجیتال مارکتینگ چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟
بوم دیجیتال مارکتینگ شامل چه بخش‌هایی می‌شود و چه تفاوتی با بوم کسب و کار دارد؟
این‌ها اساسی‌ترین سوالاتی هستند که در این مقاله به آن‌ها پاسخ می‌دهم. اگر مقاله بوم مدل کسب و کار یا همان Business Model Canvas را خوانده باشید، درک مفهوم بوم دیجیتال مارکتینگ یا Digital Marketing Canvas برایتان راحتتر است.

با تدوین مدل بوم دیجیتال مارکتینگ می توانید سرمایه های خود را مدیریت کرده و برای مشتریان واقعی برنامه های هدفمندتری بچینید. اگر می‌خواهید با بوم دیجیتال مارکتینگ آشنا شوید و کسب و کار خود را به صورت اصولی پیش ببرید، ادامه مقاله را مطالعه کنید.

پیشنهاد می‌کنم برای شروع کار حتما ویدئو زیر را ببینید و بعد بروید سراغ ادامه مقاله.

بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) چیست؟

هر کاری برای شروع نیاز به یک نقشه راه کلی دارد تا به درستی در تمام مراحل پیش برود. بوم مدل کسب و کار تصویری روشن و واضح از فعالیت‌ها و بخش‌های مختلف یک کسب و کار یا استارت آپ است که آن را به صورت مکتوب در می‌آوریم تا یک دید کلی از کسب و کارمان داشته باشیم. بخش‌های مختلف این بوم مشخص می‌کند که تیم کاری، سرمایه گذاران و تمام افراد فعال در آن استارت آپ یا کسب و کار چه وظیفه‌ای دارند و استراتژی‌های لازم برای رسیدن به هدف به کمک آن تعیین می‌شود.

همانطور که می‌بینید بوم کسب و کار از 9 بخش تشکیل شده است:

1. بخش‌بندی مشتریان
2. ارتباط با مشتریان
3. کانال‌ها
4. ارزش پیشنهادی
5. فعالیت‌های کلیدی
6. همکاران کلیدی
7. منابع کلیدی
8. جریان درآمدی
9. ساختار هزینه‌ها

برای اینکه در این مقاله صحبت طولانی نشود و حوصله شما سر نرود، بوم کسب‌وکار را آنالیز نمی‌کنیم و مستقیم می‌پردازیم به مبحث خودمان، یعنی بوم دیجیتال مارکتینگ. در اینجا تنها به گفتن یک نکته اساسی بسنده می‌کنم و آن هم تفاوت این بوم با بوم دیجیتال مارکتینگ است.

این بوم برای تمام کسب و کارها (چه کسب و کار سنتی چه انلاین) از نان شب واجب‌تر است، چرا که شما را از سردرگمی خارج می‌کند و به تمام فعالیت‌های شما هدف می‌دهد، اما بوم بازاریابی دیجیتال همانطور که از اسمش مشخص است، در کسب‌وکارهای آنلاین کاربرد دارد و در واقع مکمل بوم کسب‌وکار محسوب می‌شود. حالا این بوم دقیقا چیست و چه اجزایی دارد؟ در ادامه بررسی می‌کنیم.

البته اگر بطور کامل نیاز به اطلاعات در مورد تفاوت های بازاریابی سنتی و مدرن، با مقاله ای تحت عنوان بازاریابی مدرن چیست، خدمت شما ارائه شده است که می توانید اطلاعات مفیدی از آن بدست آوردید.

بوم دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing Canvas) چیست؟

خب رسیدیم به بحث اصلی این مقاله یعنی بوم دیجیتال مارکتینگ. همانطور که گفتیم، بوم دیجیتال مارکتینگ به نحوی مکمل بوم کسب و کار است و یک دید کلی از بازاریابی دیجیتال به شما می‌دهد، به شما کمک می‌کند استراتژی‌های بازاریابی خود را بهبود ببخشید، نرخ موفقیت کمپین‌ها و اهدافی که مشخص کرده‌اید را به درستی بدست آورید و خطر شکست ایده‌هایی که دارید را کاهش دهید. برای کسب و کار اینترنتی خانگی خود نیز می توانید بوم دیجیتال مارکتینگ تدوین کنید و شاهد رشد سریعتر آن باشید.

دیجیتال مارکترها با استفاده از این بوم کلیات پروژه‌های خود را برای اعضای گروه، مشتریان و ذی‌نفعان به اشتراک می‌گذارند. در ادامه یکی از بهترین بوم‌های بازاریابی دیجیتال و بهترین دوره دیجیتال مارکتینگ را به شما معرفی می‌کنم. همچنین اگر می خواهید با سایر دوره مقایسه ای انجام دهید، مقاله بهترین دوره های دیجیتال مارکتینگ مناسب هدف شما است.

همچنین از دیگر مباحث جالب و قابل بحث در دوره دیجیتال مارکتینگ، رشته دیجیتال مارکتینگ هم مورد مناسبی برای پیشرفت شما در کسب و کار و کسب درامد می باشد.

مزایای تدوین بوم دیجیتال مارکتینگ

• با تدوین بوم دیجیتال مارکتینگ می توان کمپین های دیجیتال مارکتینگ تاثیرگذار راه اندازی کرد
• تعیین جایگاه کسب و کار در دیجیتال مارکتینگ
• ایده پردازی و تصویرسازی برای رشد کسب و کار
• جلوگیری از تکرار اشتباه
• مشخص شدن اهداف و استراتژی ها
• تدوین استراتژی برای حفظ مشتری

یک نمونه بوم دیجیتال مارکتینگ

این بومی‌ست که در اکثر منابع معتبر مثل digitalmarketingcanvas.ca وجود دارد.در ادامه تمام اجزای آن را به همراه مثال با هم بررسی می‌کنیم.

1) ارزش پیشنهادی

ارزش پیشنهادی یعنی همان ارزش و ویژگی منحصر به فردی که شما به مشتریان و مخاطبان خود ارائه می‌دهید و در واقع همان چیزی هست که باعث تمایز شما از رقبا می‌شود که عموما باید در یک یا دو مورد خلاصه شود. باید مشخص کنید که چرا مشتری باید به سراغ شما بیایید و از بین رقبای دیگر شما را انتخاب کند.

مثلا اگر شما بخواهید در حال حاضر یک سرویس تاکسی اینترنتی راه اندازی کنید، تا زمانی که یک ویژگی منحصر به فرد خلق نکنید که باعث تمایز و البته برتری شما نسبت به اسنپ یا تپسی شود، نمی‌توانید به موفقیت در این زمینه امیدوار باشید. می‌توانید استفاده از تاکسی‌های پرنده را به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد اعلام کنید تا از همین فردا تمام مشتریان اسنپ و تپسی را روی هوا بقاپید.

یکی از مقالات برتر آغازینو که با عنوان ایده برای شروع کسب و کار اینترنتی پولساز در مورد کسب و کار های برتر و پولساز می باشد، می تواند شما را به کسب درامد های بیشتر و بیشتر نزدیک و نزدیک تر کند.

2) کانال بازاریابی

کانال بازاریابی یعنی راه دسترسی شما به مشتریان از چه طریقی هست و کجا می‌توانید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. شما می‌توانید از طریق وب‌سایت، اینستاگرام، اپلیکیشین و … به مشتریان خود دسترسی داشته باشید و با آن‌ها در تعامل و ارتباط باشید.

اینجاست که باید بهترین راه و جایی که مشتری شما در دنیای دیجیتال بیشترین حضور را در آن دارد پیدا کنید و در آن مشغول به فعالیت شوید. البته این حرف به این معنی نیست که لزوما باید از طریق یک کانال با مشتری ارتباط داشته باشید، بلکه یکی از ویژگی‌های مثبت دیجیتال مارکتینگ این است که شما می‌توانید در بستری گسترده با مشتری خود در ارتباط باشید و با هزینه‌ای کم حضور پررنگی در بازار دیجیتال داشته باشید.

برای مثال کانال بازاریابی اسنپ شامل اپلیکیشن این برنامه، اینستاگرام و وب‌سایت آن می‌شود که از طریق هر کدام از آن‌ها می‌تواند مشتریان خود را جذب کند.

3) مخاطب هدف

مخاطب هدف یعنی کسی که محصول یا خدمت شما برای او طراحی شده و در راستای رفع نیازش تلاش می‌کنید و در واقع شامل گروهی از افراد می‌شود که شما دوست دارید پیام‌های بازاریابی شما را دریافت کند.

برای مثال مخاطب هدف اسنپ تمام افرادی هستند که در یک مکان نیاز به تاکسی دارند و حالا خودشان می‌توانند درخواست سرویس بدهند یا از دیگران بخواهند تا برایشان این کار را انجام دهند.

4) سفر مشتری

سفر مشتری شامل تمام مراحلی می‌شود که مشتری بالقوه با برند شما آشنا می‌شود، به آن علاقمند می‌شود، ترغیب به خرید می‌شود و در نهایت تصمیم به خرید می‌گیرد. باید برای هر کدام از مراحل سفر مشتری برنامه مشخصی داشته باشید و مشخص کنید که در کدام مرحله و چه زمانی می‌خواهید آن‌ها هدف مدنظر شما را محقق کنند.

5) مشخص کردن اهداف (با مدل SMART)

در این قسمت باید مهم‌ترین اهدافی که مدنظر سازمان است را مشخص کنید. برای تعیین هدف بهترین راه استفاده از مدل SMART است. این مدل بر خلاف اسمش خیلی هوشمندانه یا پیچیده نیست، بلکه به ساده‌ترین شکل ممکن، روش درست هدف‌گذاری را به ما آموزش می‌دهد. اگر هنوز در مرحله ایده پردازی کسب و کار خود هستید می توانید مقاله ایده برای شروع کسب و کار را بخوانید.

SMART  از حروف اول 5 کلمه تشکیل شده است که به ترتیب ویژگی‌های زیر را بیان می‌کنند:

Specific یا مشخص بودن

یعنی هدف شما باید دقیقا مشخص باشد. برای مثال اینکه بگویید می‌خواهید فروش محصولات از طریق سایت را افزایش دهید دقیق نیست، اما اینکه بگویید هدف این است که از طریق بهینه‌سازی سایت و تبلیغات گوگل این افزایش فروش را داشته باشید، یعنی دقیقا مشخص کرده‌اید که چطور می‌خواهید به این هدف برسید.

Measurable یا قابل اندازه‌گیری

هدف نباید به صورت کلی مشخص شود و باید با اعداد و ارقام قابل اندازه‌گیری باشد. مثلا اینکه بگویید هدف شما افزایش ترافیک سایت است، هدفی قابل اندازه‌گیری نیست، اما اینکه بگویید می‌خواهید ترافیک سایت را 1000 نفر افزایش دهید مشخصا قابل اندازه‌گیری هست و می‌توانید بسنجید که چقدر در رسیدن به آن موفق بوده‌اید.

Achievable or Attainable یا قابل دستیابی

هدفی که مشخص می‌کنید نباید خیلی دور از دسترس باشد. این حرف به این معنی نیست که نمی‌توانید به اهداف بزرگ برسید، اما باید واقع‌بین باشید و اهداف خیلی بزرگ را به هدف‌های کوچک‌تر بشکنید تا بتوانید به آن دست پیدا کنید.

Relevant یا مناسب و مرتبط

این هدف باید با سایر اهداف سازمان مرتبط باشد و با آن‌ها همخوانی داشته باشد. مثلا هدف شما فروش یک محصول است. اگر هیچ یک از مخاطبان شما در اینستاگرام فعالیت نمی‌کنند، اما شما همه‌ی تلاشتان را بکنید تا فالوئرهای اینستاگرام را افزایش دهید، این کار هیچ سودی برای سازمان و فروش محصولات شما ندارد.

Time-based or time bounded یا زمان‌دار

باید برای رسیدن به اهداف خود زمان مشخص کنید، در غیر این صورت هر چقدر صبر کنید از غوره‌ی شما حلوا ساخته نمی‌شود! برای مثال باید بگویید که می‌خواهید طی 3 ماه، 10k افزایش فالوئر داشته باشید. این یعنی برای رسیدن به این تعداد زمان مشخص کرده‌اید و این کار را به امان خدا نسپرده‌اید.

6) شاخص کلیدی عملکرد یا  KPI

پس از مشخص شدن هدف، نوبت به شاخص کلیدی عملکرد می‌رسد. یک هدف برای اینکه قابل سنجش باشد و بتوانید به درستی مشخص کنید چقدر در تحقق آن موفق بوده‌اید و چقدر دیگر تا رسیدن به آن فاصله دارید باید کاملا قابل اندازه‌گیری بوده و با اعداد و ارقام قابل بیان کردن باشد. KPI همان شاخص عددی هست که مشخص می‌کند یک سازمان چقدر در رسیدن به اهداف خود موفق بوده است.

مثلا هدف یک کتاب‌فروشی آنلاین این است که در طول 3 ماه، 50 میلیون تومان فروش از طریق سایت داشته باشد. برای رسیدن به این هدف می‌تواند چندین  KPI تعریف شود مثل بهینه‌سازی سایت، استفاده از تبلیغات گوگل برای بیشتر دیده شدن سایت، تبلیغات در اینستاگرام و … .

7) معیارهای اندازه‌گیری

یکی از بزرگ‌ترین مزایای یک کسب و کار آنلاین این است که می‌توانید جزء به جزء فعالیت مشتریان را رصد کنید و میزان موفقیت یا عدم موفقیت هر فعالیتی که انجام می‌دهید را اندازه‌گیری کنید. معیارهای اندازه‌گیری با توجه به شاخص‌های کلیدی عملکردی که برای اندازه‌گیری انتخاب می‌کنید متفاوت هستند و در راستای افزایش کیفیت آن‌ها استفاده می‌شوند.

برای مثال اگر یک وب‌سایت داشته باشید، می‌توانید با استفاده از ابزاری مثل گوگل آنالیتیکس، نرخ پرش و مدت زمانی که کاربران در سایت شما سپری کرده‌اند را اندازه‌گیری کنید یا با ابزار دیگری مثل سرچ کنسول، میزان کلیک به میزان نمایش (CTR) را اندازه‌گیری کرده و در نهایت با استفاده از این آمارها در راستای بهبود سایت تلاش کنید.

8) تاکتیک‌ها

آخرین بخش این بوم هم شامل مشخص کردن تاکتیک‌ها و تمام اقداماتی می‌شود که شما برای رسیدن به هدف بازاریابی خود می‌خواهید آن‌ها را انجام دهید.

بررسی یک مثال، بوم دیجیتال مارکتینگ آغازینو

ارزش پیشنهادی

آموزش اصول دیجیتال مارکتینگ در یک دوره کاملا عملی و پشتیبانی از افراد یا سازمان‌هایی که می‌خواهند کسب و کار سنتی خود را وارد بازار دیجیتال کنند.

شاید بپرسین مگر این ارزش انحصاری هست در صورتی که این همه منابع دیگر در اینترنت وجود دارد که دیجیتال مارکتینگ آموزش می‌دهند. باید بگویم که تفاوتی که آغازینو برای خودش خلق کرده این است که صرفا نیروی دیجیتال مارکتر برای سازمان‌های دیگه پرورش نمیدهد، بلکه به افراد کمک میکند در طول دوره آموزشی یک کسب و کار واقعی را در فضای آنلاین راه‌اندازی کنند و به درآمد برسند.

کانال بازاریابی

کانال بازاریابی که یکی از بخش‌های مهم بوم دیجیتال مارکتینگ است، در آغازینو شامل اینستاگرام و وب‌سایت می‌شود و از این طریق با مخاطبان خود در ارتباط است. حرف از اینستاگرام شد، در آکادمی آغازینو در دوره اینستاگرام به شما می آموزیم که چگونه (مثلا با کمک اینفلوئنسر مارکتینگ) به درامد های میلیونی برسید و راه موفقیت را طی کنید.

مخاطب هدف

مخاطبان هدف آغازینو تمام کسانی هستند که می‌خواهند کسب و کار سنتی خود را وارد فضای دیجیتال کنند.

سفر مشتری

مخاطبان ما از طریق اینستاگرام یا سرچ کردن در گوگل و رسیدن به وب سایت با آغازینو آشنا می‌شوند، به پست‌های اینستاگرام یا مقالات و محتوای سایت علاقمند می‌شوند و اگر این مطالب برایشان مفید بود ترغیب به خرید شده و در نهایت اقدام می‌کنند به خرید دوره مدنظرشان.

هدف گذاری

هدف‌های هر سازمان با توجه به نوع کسب و کاری که دارد می‌تواند متفاوت باشد. در اینجا یکی از اهدافی که می‌شود طبق مدل اسمارت برای شرکتمان تعریف کنیم این است: فروش دوره جامع دیجیتال مارکتینگ به 30 نفر در یک ماه آینده از طریق سایت.

شاخص کلیدی عملکرد

تعداد فالوئرهای اینستاگرام، تعداد یوذرهایی که وارد سایت شده‌اند یا تعداد افرادی که از مقالات وارد صفحه خرید دوره می‌شوند، بخشی از KPI مشخص شده در آغازینو هستند که برای رسیدن به هدف نهایی، یعنی فروش دوره‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

معیارهای اندازه گیری

از آنجایی که آغازینو در سایت و اینستاگرام فعالیت دارد، این بخش از بوم دیجیتال مارکتینگ به ابزارهای تحلیل سایت و اینستاگرام اختصاص داده می‌شود.

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردیم با بیان مثال‌هایی ساده، بوم دیجیتال مارکتینگ را به شما آموزش دهیم. می‌بینید که با نوشتن تمام این مراحل می‌توانید یک دید کلی و در عین حال دقیق به کسب و کاری که می‌خواهید شروع کنید داشته باشید و بتوانید برای هر قسمت از آن به درستی برنامه‌ریزی کنید. در مقاله بعدی درباره بوم مدل کسب و کار بیشتر صحبت می کنیم. اگر در هر کجای این بوم سوالی دارید می‌توانید آن را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید تا آکادمی آغازینو به آن پاسخ دهد.